Nader onderzoek
We hebben gezien dat we goedkope aandelen kunnen selecteren op basis van Koers/Winst verhouding of op basis van Koers/Boekwaarde verhouding. Maar zijn dit ook de goede aandelen om te kopen?

Dat hangt er van af. Sommige aandelen zijn waarschijnlijk terecht laag geprijsd. Er kan een faillissement op handen zijn. Of er kunnen speciale omstandigheden zijn, die ervoor zorgen dat het bedrijf in zwaar weer terecht komt. Maar het kan ook zijn, dat de aandelen simpelweg laag zijn geprijst omdat ze tijdelijk aan de aandacht van de financiele wereld zijn ontsnapt, omdat ze niet tot een hype behoren, omdat de winst een keer wat lager was dan dat analisten hadden voorspeld. In die gevallen is er niets met het bedrijf aan de hand en biedt de lage koers juist een goede gelegenheid om in te stappen.

Wat nu te doen om de juiste aandelen te kopen de verkeerde te laten liggen?

Bedrijven "snappen"

Allereerst wordt door veel waarde aandeel goeroes, waaronder Warren Buffet, gezegd: "Koop bedrijven, die je begrijpt". Als je CocaCola, MacDonalds, Volkswagen, Shell, ING Bank of KPN koopt weet je waar het bedrijf zich mee bezig houdt en wat het verkoopt. Maar voor je geld steekt in een ingewikkeld technisch bedrijf moet je je eerst verdiepen in wat dat bedrijf doet. Je moet het bedrijf "snappen".

We hebben nu dus een lijst van bedrijven met ofwel een lage K/W ofwel een lage Koers/Boekwaarde verhouding. Bedrijven, die we kennen of snappen. Wat zijn nu de bedrijven, die niet moeten kopen?

Schuldenpositie

Bedrijven kunnen laag zijn geprijsd vanwege een naderend failissement, of een situatie die daartoe zou kunnen leiden. Een slechte liquiditeitspositie of schuldenpositie kan daartoe aanleiding geven. Om dit te signaleren, kunnen we kijken naar een aantal variabelen.

Als eerste nemen we de kortlopende bezittingen. Daaronder vallen kasgelden, voorraden, vorderingen, kortom alles dat binnen een jaar liquide kan worden gemaakt. Daarnaast nemen we de kortlopende schulden, dat zijn schulden die binnen een jaar moeten zijn afgelost. Daaronder vallen openstaande facturen van leveranciers, maar ook schulden op bankrekeningen bij de bank, eventuele kortlopende leningen, die binnen een jaar aflopen, inclusief te betalen rente, te verwachten belastingbetalingen, enz. De "current ratio" is gedefinieerd als de lopende bezittingen gedeeld door de lopende schulden. Als de schulden even hoog zijn als de bezittingen, dan is de current ratio gelijk aan 1 en bezit het bedrijf dus in principe niets. Als de ratio groter is dan 1 dan is er een liquiditeitsbuffer. Als de ratio kleiner is dan 1, dan wordt er zaken gedaan met geleend geld. In dat laatste geval treedt er een hefboomwerking op: met weinig geinvesteerd kapitaal kan een grote winst worden gemaakt doordat veel wordt bijgeleend. Zolang de winst op het geleende geld goter is dan de rente die moet worden betaald op de lening, gaat dit goed. Als echter het winstpercentage op het geleend geld kleiner wordt dan de te betalen rente, gaat het heel hard achteruit. De current ratio geeft dus enerzijds aan of er met geleend geld wordt geleend en zo ja, hoe groot de hefboom is. Hoe groter de hefboom, des te groter het risico op liquiditeitsproblemen. Een bedrijf met een current ratio van 2 is conservatief gefinancierd: een bedrag, gelijk aan de helft van de bezittingen, wordt geleend. Als waardebelegger geven we de voorkeur aan conservatief gefinancierde ondernemingen.

De lange termijn balanspositie van het bedrijf krijgen we als volgt: We bepalen eerst de lange termijn bezittingen. Dat zijn fabrieken, vastgoed, en apparatuur, investeringen in dochterbedrijven of aandelen. Daarnaast ook ontastbare zaken als octrooien en handelsmerken. Deze laatste laten we buiten beschouwing. Dan nemen we de langlopende schulden, dat alle schulden, die langer lopen dan een jaar, zoals bankleneingen, door het bedrijf uitgegeven obligaties en hypotheken op vastgoed of bedrijfsmiddelen. De boekwaard is gelijk aan de lange termijn bezittingen minus de langlopende schulden De "debt-to-equity ratio" is gelijk aan de som van de kortlopende en langlopende schulden gedeeld door de boekwaarde. Als dit bedrag groter is dan 1, dan wordt er meer geleend dan men bezit. Vanuit het oogpunt van de waarde belegger is dat een ongewenste situatie.

Los van de huidige current ratio en debt-to-equity ratio is het ook zinvol om deze door de tijd heen te bekijken om te zien of er een verslechterende trend gaande is. Dat zou een indicatie kunnen zijn om het betreffende aandeel niet te selecteren vanwege liquiditeits- of balansproblemen.

Cyclische bedrijven

Sommige bedrijven en bedrijfstakken zijn cyclisch, dat wil zeggen, dat de winst van het bedrijf erg afhankelijk is van de economische conjunctuur. Zo zijn bijvoorbeeld voedselproducenten en supermarktbedrijven weinig conjunctuurgevoelig: eten en drinken moeten we altijd. Maar de auto-industrie, industrie van luxe apparaten en wat meer indirect de bouw, de staalindustrie en de bulkchemie zijn sterk conjunctuurgevoelig, omdat uitgaven in deze sectoren kunnen worden uitgesteld bij economische tegenwind.

Dalende winstontwikkeling

Los van het vaststellen of we te maken hebben met een cyclische bedrijfstak kan het geen kwaad de winstontwikkeling van een bedrijf over de laatste 5 jaar te bekijken (5 jaar is wat normaal gesproken in jaarverslagen moet worden gepubliceerd en wat qua informatie gemakkelijk voorhanden is). Is de winst los van wat kleine schommelingen gelijkblijvend of stijgend? Prima. Is de winst dalend? Dat is een waarschuwing dat dit misschien niet het bedrijf is waarin we willen investeren. Waarschijnlijk is de dalende winst juist de oorzaak van een lage K/W verhouding en is er niet sprake van een koopje maar van een aflopende zaak!

Als er uitschieters zijn bij in de winstontwikkeling kan dit het gevolg zijn van een eenmalige verkoop (grote winstpost) of eenmalige aankoop (grote verliespost). Zeker als dit in het laatste jaar het geval is moet de K/W worden herzien met weglating van de betreffende post. Als na herberekening blijkt dat het aandeel qua K/W niet meer aan onze criteria voldoet, moeten we het schrappen van onze lijst met aandelen waarin we willen investeren.

Bestaansrecht bedrijf verdwijnt

Sommige bedrijven maken spullen of verlenen diensten die door de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen niet meer nodig zijn. Gramofoonplaten en floppy disks raak je aan de straatstenen niet meer kwijt. Met de ontwikkelingen op internet en dataopslag is het te verwachten dat een dienst zoals die wordt geleverd door een videotheek over enkele jaren niet meer zal worden afgenomen. Medische diensten en recreatieproducten daarentegen hebben we de komende tientallen jaren zeker nodig. Beoordeel dus welke bedrijven producten of diensten verkopen, die naar verwachting over enkele jaren overbodig raken.

Het laatste nieuws

Lees altijd het laatste nieuws alvorens te investeren in aandelen van een bedrijf. Zorg dat u evenveel weet als de markt.

Nu hebben we aandelen geselecteerd, de verkeerde aandelen van de lijst af gehaald, omdat we ze niet "snappen", omdat ze een (te) slechte liquiditeits- of schuldenpositie hebben, omdat ze cyclisch zijn en hun K/W daardoor toch niet hoog genoeg is, omdat de winstontwikkleing de verkeerde kant opgaat, omdat de producten en/of diensten van het bedrijf overbodig raken en omdat het laatste nieuws grote risico's onthult. Nu hebben we aandelen over waarin we kunnen investeren. Hiervan kunnen we die aandelen kiezen met de beste K/W verhouding en/of de beste Koers/Boekwaarde verhouding.