We hebben gezien dat we goedkope aandelen kunnen selecteren op basis
van Koers/Winst verhouding of op basis van Koers/Boekwaarde verhouding.
Maar zijn dit ook de goede aandelen om te kopen?
Dat hangt er van af.
Sommige aandelen zijn waarschijnlijk terecht laag geprijsd. Er kan een
faillissement op handen zijn. Of er kunnen speciale omstandigheden
zijn, die ervoor zorgen dat het bedrijf in zwaar weer terecht komt.
Maar het kan ook zijn, dat de aandelen simpelweg laag zijn geprijst
omdat ze tijdelijk aan de aandacht van de financiele wereld zijn
ontsnapt, omdat ze niet tot een hype behoren, omdat de winst een keer
wat lager was dan dat analisten hadden voorspeld. In die gevallen is er
niets met het bedrijf aan de hand en biedt de lage koers juist een
goede gelegenheid om in te stappen.
Wat nu te doen om de juiste
aandelen te kopen de verkeerde te laten liggen?
Allereerst wordt door veel
waarde aandeel goeroes, waaronder Warren Buffet, gezegd: "Koop
bedrijven, die je begrijpt". Als je CocaCola, MacDonalds, Volkswagen,
Shell, ING Bank of KPN koopt weet je waar het bedrijf zich mee bezig
houdt en wat het verkoopt. Maar voor je geld steekt in een ingewikkeld
technisch bedrijf moet je je eerst verdiepen in wat dat bedrijf doet.
Je moet het bedrijf "snappen".
We hebben nu dus een lijst
van bedrijven met ofwel een lage K/W ofwel een lage Koers/Boekwaarde
verhouding. Bedrijven, die we kennen of snappen. Wat zijn nu de
bedrijven, die niet moeten kopen?
Bedrijven kunnen laag zijn
geprijsd vanwege een naderend failissement, of een situatie die daartoe
zou kunnen leiden. Een slechte liquiditeitspositie of schuldenpositie
kan daartoe aanleiding geven. Om dit te signaleren, kunnen we kijken
naar een aantal variabelen.
Als eerste nemen we de
kortlopende bezittingen. Daaronder vallen kasgelden, voorraden,
vorderingen, kortom alles dat binnen een jaar liquide kan worden
gemaakt. Daarnaast nemen we de kortlopende schulden, dat zijn schulden
die binnen een jaar moeten zijn afgelost. Daaronder vallen openstaande
facturen van leveranciers, maar ook schulden op bankrekeningen bij de
bank, eventuele kortlopende leningen, die binnen een jaar aflopen,
inclusief te betalen rente, te verwachten belastingbetalingen, enz. De
"current ratio" is gedefinieerd als de lopende bezittingen gedeeld door
de lopende schulden. Als de schulden even hoog zijn als de bezittingen,
dan is de current ratio gelijk aan 1 en bezit het bedrijf dus in
principe niets. Als de ratio groter is dan 1 dan is er een
liquiditeitsbuffer. Als de ratio kleiner is dan 1, dan wordt er zaken
gedaan met geleend geld. In dat laatste geval treedt er een
hefboomwerking op: met weinig geinvesteerd kapitaal kan een grote winst
worden gemaakt doordat veel wordt bijgeleend. Zolang de winst op het
geleende geld goter is dan de rente die moet worden betaald op de
lening, gaat dit goed. Als echter het winstpercentage op het geleend
geld kleiner wordt dan de te betalen rente, gaat het heel hard
achteruit. De current ratio geeft dus enerzijds aan of er met geleend
geld wordt geleend en zo ja, hoe groot de hefboom is. Hoe groter de
hefboom, des te groter het risico op liquiditeitsproblemen. Een bedrijf
met een current ratio van 2 is conservatief gefinancierd: een bedrag,
gelijk aan de helft van de bezittingen, wordt geleend. Als
waardebelegger geven we de voorkeur aan conservatief gefinancierde
ondernemingen.
De lange termijn
balanspositie van het bedrijf krijgen we als volgt: We bepalen eerst de
lange termijn bezittingen. Dat zijn fabrieken, vastgoed, en apparatuur,
investeringen in dochterbedrijven of aandelen. Daarnaast ook ontastbare
zaken als octrooien en handelsmerken. Deze laatste laten we buiten
beschouwing. Dan nemen we de langlopende schulden, dat alle schulden,
die langer lopen dan een jaar, zoals bankleneingen, door het bedrijf
uitgegeven obligaties en hypotheken op vastgoed of bedrijfsmiddelen. De
boekwaard is gelijk aan de lange termijn bezittingen minus de
langlopende schulden De "debt-to-equity ratio" is gelijk aan de som van
de kortlopende en langlopende schulden gedeeld door de boekwaarde. Als
dit bedrag groter is dan 1, dan wordt er meer geleend dan men bezit.
Vanuit het oogpunt van de waarde belegger is dat een ongewenste
situatie.
Los van de huidige current
ratio en debt-to-equity ratio is het ook zinvol om deze door de tijd
heen te bekijken om te zien of er een verslechterende trend gaande is.
Dat zou een indicatie kunnen zijn om het betreffende aandeel niet te
selecteren vanwege liquiditeits- of balansproblemen.
Sommige bedrijven en
bedrijfstakken zijn cyclisch, dat wil zeggen, dat de winst van het
bedrijf erg afhankelijk is van de economische conjunctuur. Zo zijn
bijvoorbeeld voedselproducenten en supermarktbedrijven weinig
conjunctuurgevoelig: eten en drinken moeten we altijd. Maar de
auto-industrie, industrie van luxe apparaten en wat meer indirect de
bouw, de staalindustrie en de bulkchemie zijn sterk
conjunctuurgevoelig, omdat uitgaven in deze sectoren kunnen worden
uitgesteld bij economische tegenwind.
Los van het vaststellen of
we te maken hebben met een cyclische bedrijfstak kan het geen kwaad de
winstontwikkeling van een bedrijf over de laatste 5 jaar te bekijken (5
jaar is wat normaal gesproken in jaarverslagen moet worden gepubliceerd
en wat qua informatie gemakkelijk voorhanden is). Is de winst los van
wat kleine schommelingen gelijkblijvend of stijgend? Prima. Is de winst
dalend? Dat is een waarschuwing dat dit misschien niet het bedrijf is
waarin we willen investeren. Waarschijnlijk is de dalende winst juist
de oorzaak van een lage K/W verhouding en is er niet sprake van een
koopje maar van een aflopende zaak!
Als er uitschieters zijn
bij in de winstontwikkeling kan dit het gevolg zijn van een eenmalige
verkoop (grote winstpost) of eenmalige aankoop (grote verliespost).
Zeker als dit in het laatste jaar het geval is moet de K/W worden
herzien met weglating van de betreffende post. Als na herberekening
blijkt dat het aandeel qua K/W niet meer aan onze criteria voldoet,
moeten we het schrappen van onze lijst met aandelen waarin we willen
investeren.
Sommige bedrijven maken
spullen of verlenen diensten die door de technologische en
maatschappelijke ontwikkelingen niet meer nodig zijn. Gramofoonplaten
en floppy disks raak je aan de straatstenen niet meer kwijt. Met de
ontwikkelingen op internet en dataopslag is het te verwachten dat een
dienst zoals die wordt geleverd door een videotheek over enkele jaren
niet meer zal worden afgenomen. Medische diensten en recreatieproducten
daarentegen hebben we de komende tientallen jaren zeker nodig.
Beoordeel dus welke bedrijven producten of diensten verkopen, die naar
verwachting over enkele jaren overbodig raken.
Lees altijd het laatste
nieuws alvorens te investeren in aandelen van een bedrijf. Zorg dat u
evenveel weet als de markt.
Nu hebben we aandelen
geselecteerd, de verkeerde aandelen van de lijst af gehaald, omdat we
ze niet "snappen", omdat ze een (te) slechte liquiditeits- of
schuldenpositie hebben, omdat ze cyclisch zijn en hun K/W daardoor toch
niet hoog genoeg is, omdat de winstontwikkleing de verkeerde kant
opgaat, omdat de producten en/of diensten van het bedrijf overbodig
raken en omdat het laatste nieuws grote risico's onthult. Nu hebben we
aandelen over waarin we kunnen investeren. Hiervan kunnen we die
aandelen kiezen met de beste K/W verhouding en/of de beste
Koers/Boekwaarde verhouding.
|